چه‌کسی می‌تواند بهتر مناجات کند؛ عاقلان یا عاشقان؟

معلوم است که عاقلان و عالمان بهتر می‌توانند مناجات کنند.(إِنَّما یَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ؛ فاطر،28)

کسی که واقع‌بین‌تر باشد، ایمانش و عشقش هم افزایش می‌یابد.

عاشق خدا، کسی است که از بقیه بریده باشد و برای بریدن از دیگران، علم و واقع‌بینی می‌خواهد.

سالهاست برخی از کسانی که دلسوز معنویت بوده‌اند، ایمان را چیزی جدای از علم دیده‌اند. و گفته‌اند هم علم،هم ایمان.

نمی‌توان، این دو را، در عرض یکدیگر، قلمداد کرد. بلکه ایمان نتیجه علم است.

چرا بعضی ها مومن نیستند؟ چون واقع‌بین نیستند.

تقوا، یعنی «مراقبت و دقت»، که مربوط به آدم های باهوش است که همۀ جهات یک مسأله را می‌بینند.سطحی برخورد نمی‌کند و جمع‌بندی‌های درستی دارد.

آدم بی‌تقوا یعنی آدم بی‌نظم، بی‌حساب و کتاب و سطحی.

اساساً تقوا را باید در محیط‌های علمی ‌تمرین کنیم.

چه کسانی گریه می‌کنند؟ کسانی که روحشان لطیف شده است.

چه چیزی روح انسان را کثیف می‌کند؟ خیال‌پردازی!

فرمود: «آروزها مانع دیدن پایان‌هاست؛الْأَمَلُ حِجَابُ الْأَجَل‏»(غرر، ص55)

خوب که دقت کنی بعد از هشتاد سال، روی دست دیگران در حال تشییع جنازه هستی. با این دقت, می‌شوی آدم باصفا.

چه کسانی توبه می‌کنند؟ آنهایی که می‌گویند: «هرچه حساب کردم، دیدم ضرر کردم؛ هیچ کسی جز تو(خدا) نمی‌تواند برایم جبران کند، چرا که تو قواعد این عالم را طراحی کرده‌ایی….

هیچ کس برای نفهم بودن و بی‌سواد بودن کلاس نمی‌گذارد و آنرا به رخ دیگران نمی‌کشد. به سهولت نمی‌گذارد دیگران بفهمند که او سوادش کم است.

ولی الان بی ایمان بودن برای خودش کلاس دارد! چرا؟ چون دین، غلط معرفی شده است و دین، از مقوله فهم و علم معرفی نشده.

دو جبهه در حال درگیری با هم هستند؛

حق یعنی‌چه؟ یعنی واقع‌بینی،

باطل یعنی‌چه؟ یعنی خیال‌پردازی.

کافر یعنی چه؟ یعنی واقعیت ها را پوشانده و یکی از واقعیت‌ها خداست.

استاد پناهیان دانشگاه تهران شب نیمه شعبان